Beyge Oyunu ya da Kız Kuumay

Beyge Oyunu ya da Kız Kuumay

Eski Türklerde özellikle Kırgız Türklerinde, at yarışları eş seçiminde de kullanılıyordu. Bu yarışlar iki türlü oluyordu birisinde atlı kızlar bir grup halinde yarışa başlıyorlar ve arkalarından atlarını grup halinde koşturan erkekler içlerinden birini yakalayıp atlarının terkilerine alıyorlardı. Daha sonra eş olarak seçtikleri bu kızlarla evleniyorlardı.

Diğer türlü ise eğer kızın isteyeni çok olursa yarışa kız tek başına başlıyor, daha sonra ardından atlarını koşturan erkek grubundan kim kızı yakalarsa o evlenme hakkını elde ediyordu.

Bütün taliplilere, yapılacak yarışmanın gün, saat ve yeri bildirilir. İster taliplileri, isterse kızı sevip de herhangi bir nedenle talip olmaya cesaret edemeyen gençler de atlarına binerek bu yere toplanırlar.

Kız, en iyi ve süratli koşan ata bindirilir. Verilen işaretle kız atını dörtnala sürer, gençler de onu kovalamaya başlarlar. Kızı eş olarak almak isteyen gençler arasında başlayan yarış, onu yakalayıp atın terkisine alarak halkın toplandığı yere getirmesiyle sona erer.

Kızın istemediği gençlerden biri kızı terkisine almak için yaklaştığında kız elindeki kamçıyla o gence vurarak kendisinden uzaklaştırır. Kızın istediği genç yaklaşmış ise durum değişir. Karşı koymalar ve kamçı darbeleri daha insaflı ve daha yavaş ancak diğerlerinin dikkatini çekmeden yapılır. Bu durumu anlayan genç, kamçı darbelerine aldırmadan ona yaklaşır ve onu kucaklayarak atının terkisine alır.

Kız da o an fazla direnç göstermeyerek hem ailesine hem de oba sakinlerine kiminle evlenmek istediğini bildirmiş olur. Böylece gelini atına bindiren yiğit de “damat” olarak kabul edilir. Bu müsabaka sonrası bir nevi söz kesilmiş olur. Bu eğlenceli oyun, Türklerin kadına verdiği önemi ve saygıyı göstermesi bakımından dikkat çekicidir.

Eski Türkler, kadına büyük önem vermişler, onların da erkekler gibi, sosyal özgürlükten yararlanmalarını ve her türlü etkinliğe katılmalarını istemişlerdir. Bunun sonucu olarak kadınlar da erkekler gibi ata binmiş, ava gitmiş, güreş tutmuş, beyge ve kızbörü oynamışlardır.