PAZIRIK HALISINDAKİ SEMBOLİZM M. Ö. 3. yy.

PAZIRIK HALISINDAKİ SEMBOLİZM
M. Ö. 3. yy.

Arkaik insanlar, hiç bir şeyi gökyüzü ve gökyüzündeki döngüler ile ilişkilendirmeden yapmaz. Tüm yaratılarının, mitolojilerinin ve sanat eserlerinin mutlaka "KOZMİK" bir anlamı vardır. Pazırık halısında da bu sembolizmi görebiliriz. Pazırık halısı (şimdiye kadar bulunan) dünyanın en eski halısıdır ve Gördes düğümü yani Türk düğümü ile dokunmuştur.

Türkler güneşi, geyik ve geyik boynuzlarıyla ilişkilendirir. Geyik boynuzları güneşin oklarına benzetilir ve güneşin alegorisidir. At ise Türkler için "Ay" hayvanıdır. Kaşgari Atın Ay Hayvanı olduğunu ve alnındaki beyaz lekenin Ay için olduğunu söyler. Pazırık halısında geyiklerin sayısı güneş döngüsüne uygun biçimde, 24 tanedir. Etrafındaki, Türk usulü kuyrukları bağlı olan at figürlerinin sayısı ise, ay döngüsüyle bağlantılı olarak 28 tanedir.

Türkler bu gökyüzü bilgisini, sembolizme uygun biçimde, ikonografik olarak şifrelemişlerdir. Türkler gökyüzündeki takımyıldızları At ve Geyiklere benzetir. Ve bu at ve geyikler hiç durmadan "Demir Kazık "etrafında döner.

Eski Türklerdeki öteki dünya anlayışında, bu iki hayvan Kağanlara ve Alplara yol gösterir ve cennete taşır. Türk ölü gömme geleneğinde Kağan ve Alplar, yeniden doğuş inancı bağlamında, Atlarıyla ve geyik boynuzlarıyla birlikte gömülür. Nuray Bilgili.